ชายหนุ่มเดินทางเข้าไปในเมืองลับแล และพบกับความรักที่ซ่อนอยู่ในเมืองนั้น จนได้แต่งงานกับหญิงสาวและมีลูกชายด้วยกัน แต่เมื่อเขาพูดเท็จเกี่ยวกับลูกชาย เขาจึงถูกขับไล่ออกจากหมู่บ้านของภรรยา และได้รับบทเรียนจากขมิ้นที่เขาทิ้งไป จนกลับกลายเป็นทองคำ

เรื่องราวความรักของนางอรัญญนีและชายหนุ่มฝีพาย ที่ต้องซ่อนความรักจากสายตาคนอื่น ทั้งสองพยายามหนีไปด้วยกัน แต่เมื่อเจอเหตุการณ์อันตราย นางอรัญญนีได้รับบาดเจ็บและขอให้ชายหนุ่มหนีไปเพื่อความปลอดภัยของเขา นางรอเขาจนกระทั่งสิ้นชีวิตในถ้ำที่ลึกซึ้งและเต็มไปด้วยความทรงจำ ชาวบ้านในพื้นที่จึงเรียกถ้ำนี้ว่า ถ้ำผานาง และลานที่นางนั่งรอว่า ลานนางคอย เพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงความรักและการรอคอยตลอดกาล

ท้าวก่ำกาดำ ชายผู้มีรูปร่างแปลกแต่มีหัวใจบริสุทธิ์ ได้รับการช่วยเหลือจากพระอินทร์ส่งนกกาดำมาดูแล ท้าวก่ำฝึกฝนเสียงแคนจนไพเราะและสร้างความประทับใจให้แก่กษัตริย์และธิดาอันเป็นที่รักของเขา พระอินทร์เห็นจึงแปลงร่างให้ท้าวก่ำเป็นชายหนุ่มรูปงาม และท้าวก่ำก็ได้ครองรักกับนางลุนอย่างสมหวัง

เรื่องราวรักสามเส้าที่เต็มไปด้วยความอิจฉา ความปรารถนา และความรักที่ไม่ลงตัว ระหว่างขุนแผน ผู้กล้าหาญและซื่อสัตย์ ขุนช้าง ผู้ร่ำรวยแต่มีแผนการ และนางวันทอง ที่ต้องตกอยู่ในชะตากรรมจากการตัดสินใจที่ไม่แน่วแน่

นางไอ่ ธิดาผู้เลอโฉมของพระยาขอม เป็นที่หมายปองของทั้งท้าวผาแดงและท้าวพังคี เจ้าชายแห่งเมืองผาโพงและพญานาคจากเมืองบาดาล แม้ท้าวผาแดงจะได้ครองรักกับนางไอ่ แต่ด้วยกรรมเก่าที่เกี่ยวพัน ทำให้ท้าวพังคีในร่างกระรอกเผือกถูกฆ่าตายและนำมาสู่การทำลายเมืองเอกชะธีตา ท้ายที่สุด ท้าวเวสสุวัณได้ลงมาห้ามสงครามและให้ทั้งสองฝ่ายเลิกก่อเวรกัน

พระวิจิตรจินดาถูกพิษพญานาคและสลบไปนานถึง 7 ปี จนกระทั่งนางโสนน้อยผู้มีชะตาต้องพเนจรออกจากเมือง ได้ใช้ยาวิเศษรักษาพระองค์ ระหว่างนั้นนางกุลาฉวยโอกาสอ้างว่าเป็นผู้รักษาพระวิจิตรจินดา แต่ในที่สุดความจริงก็ถูกเปิดเผย และพระวิจิตรจินดาได้อภิเษกกับนางโสนน้อย

เจ้าชายจันทโครพแห่งเมืองพาราณสีได้รับผอบแก้วจากพระฤาษี โดยได้รับคำเตือนว่าอย่าเปิดจนกว่าจะถึงบ้าน แต่เจ้าชายเสียสัตย์เปิดผอบเสียก่อน ทำให้นางโมราปรากฏตัวขึ้น ทั้งสองเดินทางไปด้วยกันจนพบกับโจรป่า เจ้าชายถูกฆ่าและนางโมราก็หันไปอยู่กับโจรป่า

แสนปม เด็กชายผู้มีร่างกายปุ่มป่ำ ถูกขับไล่ออกจากบ้านเพราะรูปลักษณ์ของตน แต่ด้วยความดีและความรู้เรื่องสมุนไพร เขาได้ช่วยเหลือชาวบ้านจนเป็นที่ยอมรับ และสุดท้ายก็ได้ช่วยชีวิตพระธิดาเนตรนภา หลังจากถูกกลั่นแกล้งและถูกไล่ออกจากวัง แสนปมได้รับพรจากพระอินทร์ ทำให้เขากลับมาเป็นคนปกติ และในที่สุดก็ครองรักกับพระธิดาอย่างมีความสุข

หลวิชัยและคาวี ลูกเสือและลูกโคถูกชุบชีวิตให้เป็นมนุษย์ พวกเขาร่วมมือกันแก้แค้นแม่เสือที่ทรยศและฆ่าแม่โค หลังจากนั้น ทั้งสองแยกทางไปเผชิญโชค คาวีช่วยกู้เมืองจากนกอินทรียักษ์และได้อภิเษกกับพระนางจันทร์สุดา แต่ยายเฒ่าทัดประสาดวางแผนทำลายพระขรรค์วิเศษของคาวี โชคดีที่หลวิชัยกลับมาช่วยไว้ทัน ทั้งสองช่วยกันกำจัดท้าวสัณนุราช และคาวีกับพระนางจันทร์สุดาก็ครองเมืองอย่างสงบสุข

ศรีธนญชัย เด็กชายผู้เฉลียวฉลาดแต่เจ้าเล่ห์ ได้ใช้เล่ห์กลในการแกล้งพระและผู้อื่นอย่างสนุกสนาน จนในที่สุดเขาถูกพระเจ้าภูเบศตัดสินให้ใช้หนี้ ทำให้ศรีธนญชัยเรียนรู้ว่าความฉลาดแกมโกงนั้นไม่สามารถนำพาชัยชนะมาได้ในระยะยาว

ธิดาพญานาคชื่ออุทัยเทวี ถูกเลี้ยงดูโดยตายายและได้แต่งงานกับเจ้าชายสุทธราช แต่ต้องเผชิญกับความอิจฉาริษยาจากเจ้าหญิงฉันทนา ด้วยความช่วยเหลือจากพ่อของนาง อุทัยเทวีสามารถเอาชนะเจ้าหญิงฉันทนาและได้ครองรักกับเจ้าชายอย่างมีความสุข

ขวานฟ้าหน้าดำ เด็กชายที่เกิดมาพร้อมกับใบหน้าดำและขวานวิเศษ ถูกชาวบ้านรังเกียจเพราะหน้าตาของเขา แต่เขายังคงทำความดีและช่วยเหลือผู้คนด้วยความกล้าหาญ จนสุดท้ายเขาทำความดีครบเจ็ดประการ ใบหน้าก็กลับมาขาวสะอาด และได้นำความสุขและความสงบมาสู่บ้านเมือง